| Tanım | Beyne giden kan akışının ani olarak kesilmesi veya kanama sonucu beyin hücrelerinin hasar görmesiyle ortaya çıkan, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. |
| Türleri | - İskemik inme (%85-90): Beyin damarlarının tıkanması sonucu gelişir. \- Hemorajik inme (%10-15): Beyin damarlarının yırtılmasıyla kanamanın beyin dokusuna zarar vermesi sonucu oluşur. Geçici iskemik atak (TIA): Kalıcı hasar bırakmayan, kısa süreli geçici inme belirtileriyle seyreden durum. |
| Risk Faktörleri | - Değiştirilemeyen: Yaşlılık, erkek cinsiyet, aile öyküsü, genetik faktörler. - Değiştirilebilir: Hipertansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, sigara, alkol, obezite, atriyal fibrilasyon, hareketsiz yaşam. |
| Nedenler | - İskemik inme nedenleri: Ateroskleroz (damar sertliği), emboli (kalp kaynaklı pıhtı atması), küçük damar hastalığı. - Hemorajik inme nedenleri: Hipertansiyon, beyin anevrizmaları, travma, kan sulandırıcı ilaçlar. |
| Belirtiler | Yüzde ani asimetri, yüz felci. Kol veya bacakda tek taraflı güçsüzlük. Konuşmada bozulma, anlamsız konuşma. Ek belirtiler: Baş dönmesi, bilinç bulanıklığı, görme kaybı, şiddetli baş ağrısı. Belirtiler fark edilir edilmez acil müdahale gerekir. |
| Tanı Yöntemleri | - Görüntüleme: Beyin BT (kanama var mı?), MR (damar tıkanıklığını gösterir), MRA (anjiyografi ile damar değerlendirmesi). Kan testleri: Kan şekeri, pıhtılaşma testleri, kolesterol, elektrolitler. Kalp değerlendirmesi: EKG, Ekokardiyografi (kalp kaynaklı pıhtılar için). |
| Acil Tedavi | - İskemik inmede: İlk 4,5 saat içinde trombolitik tedavi (tPA), uygun vakalarda mekanik trombektomi (damar içi pıhtı çıkarma). - Hemorajik inmede: Kan basıncının kontrolü, cerrahi müdahale (büyük kanamalarda). - Genel yaklaşımlar: Oksijen desteği, sıvı dengesi, yoğun bakım takibi. |
| İyileşme ve Rehabilitasyon | - Fizik tedavi ve rehabilitasyon: Kas gücünü geri kazandırma, yürüme ve konuşma terapileri. - İlaçlar: iskemik inmede kan sulandırıcılar (aspirin, klopidogrel), hipertansiyon ve kolesterol ilaçları. |
| Önleme | - Hipertansiyon, diyabet, kolesterol kontrolü. - Sağlıklı beslenme (Akdeniz diyeti), düzenli egzersiz. - Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınma. - Aritmi (örneğin atriyal fibrilasyon) varsa uygun kan sulandırıcı tedavi kullanımı. |
Prof. Dr. Meltem Demirkıran, nöroloji alanında uzmanlaşmış, özellikle Multipl Skleroz, Parkinson ve hareket bozuklukları üzerine çalışmalar yürüten deneyimli bir akademisyendir. Çukurova Üniversitesi'nde bu alanlara yönelik klinik birimler kurarak önemli katkılarda bulunmuş ve ulusal ile uluslararası çalışma gruplarında aktif rol almıştır. Bilimsel araştırmaları ve yenilikçi tedavi yaklaşımlarıyla nöroloji bilimine katkılar sunmaktadır.